*8q*
02-25-2009, 02:23 PM
ว่าด้วยผู้รู้กาลควรไม่ควร
พระศาสดาเมื่อประทับอยู่ ณ พระเชตวันมหาวิหาร ทรงปรารภพระเจ้าโกศล ตรัสพระธรรมเทศนานี้ ดังนี้
พระเจ้าโกศลเสด็จออกในเวลาไม่สมควร เพื่อปราบปรามชายแดน เรื่องนี้มีนัยดังที่กล่าวแล้วในหนหลังทั้งนั้น ส่วนพระศาสดาทรงนำอดีตนิทานมาตรัสเล่า
ในอดีตกาลครั้งพระเจ้าพาราณสีเสด็จกรีฑาทัพออกในเวลาไม่สมควร ทรงยับยั้งกองทัพอยู่ที่อุทยาน ในกาลนั้นมีนกเค้าตัวหนึ่งเข้าไปซ่อนอยู่ในพุ่มไม้ไผ่ ฝูงกาต่างมาล้อมไว้ด้วยคิดว่า จักจับนกเค้าตอนออกมา นกเค้าไม่คอยรอจนถึงพระอาทิตย์ตก จึงออกในกาลไม่สมควร พอขยับจะบินหนี ทีนั้นกาทั้งหลายจึงรุมกันจิกตีจนร่วงลง พระราชาตรัสเรียกพระโพธิสัตว์แล้วตรัสถามว่า ดูก่อนท่านบัณฑิต พวกกาเหล่านี้จิกตีนกเค้าตกลงด้วยเหตุใดหนอ พระโพธิสัตว์กราบทูลว่า ข้าแต่มหาราชเจ้า นกเค้าออกจากที่อยู่ของตนในกาลไม่สมควร จึงได้รับความทุกข์เห็นปานนี้ เพราะฉะนั้นจึงไม่ควรออกจากที่อยู่ของตนในกาลไม่สมควร เมื่อจะประกาศข้อความนี้ จึงกล่าวคาถาทั้งสองนี้ว่า :
การออกไปในเวลาอันสมควรเป็นความดี
การออกไปในเวลาไม่สมควรไม่ดี
เพราะว่าผู้ออกไปในเวลาไม่สมควร
ย่อมไม่ยังประโยชน์อะไรให้เกิดได้
คนที่เป็นศัตรูเป็นอันมาก
ย่อมทำอันตรายคนผู้ออกไปแต่ผู้เดียว
ในเวลาอันไม่สมควรได้
เหมือนฝูงการุมจิกนกเค้าฉะนั้น
นักปราชญ์รู้จักวิธีการต่าง ๆ เข้าใจช่องทางของคนเหล่านั้น
ทำพวกศัตรูทั้งมวลให้อยู่ในอำนาจได้แล้ว
พึงอยู่เป็นสุขเหมือนนกเค้าผู้ฉลาดฉะนั้น
พระราชาทรงสดับคำของพระโพธิสัตว์แล้วเสด็จกลับ
พระศาสดาทรงนำพระธรรมเทศนานี้มาแสดงแล้ว ทรงประชุมชาดกว่า พระราชาในครั้งนั้นได้เป็นอานนท์ในครั้งนี้ ส่วนอำมาตย์บัณฑิตคือ เราตถาคตนี้แล
จบ โกสิยชาดก
http://board.agalico.com/showthread.php?t=27413<!-- / message -->
พระศาสดาเมื่อประทับอยู่ ณ พระเชตวันมหาวิหาร ทรงปรารภพระเจ้าโกศล ตรัสพระธรรมเทศนานี้ ดังนี้
พระเจ้าโกศลเสด็จออกในเวลาไม่สมควร เพื่อปราบปรามชายแดน เรื่องนี้มีนัยดังที่กล่าวแล้วในหนหลังทั้งนั้น ส่วนพระศาสดาทรงนำอดีตนิทานมาตรัสเล่า
ในอดีตกาลครั้งพระเจ้าพาราณสีเสด็จกรีฑาทัพออกในเวลาไม่สมควร ทรงยับยั้งกองทัพอยู่ที่อุทยาน ในกาลนั้นมีนกเค้าตัวหนึ่งเข้าไปซ่อนอยู่ในพุ่มไม้ไผ่ ฝูงกาต่างมาล้อมไว้ด้วยคิดว่า จักจับนกเค้าตอนออกมา นกเค้าไม่คอยรอจนถึงพระอาทิตย์ตก จึงออกในกาลไม่สมควร พอขยับจะบินหนี ทีนั้นกาทั้งหลายจึงรุมกันจิกตีจนร่วงลง พระราชาตรัสเรียกพระโพธิสัตว์แล้วตรัสถามว่า ดูก่อนท่านบัณฑิต พวกกาเหล่านี้จิกตีนกเค้าตกลงด้วยเหตุใดหนอ พระโพธิสัตว์กราบทูลว่า ข้าแต่มหาราชเจ้า นกเค้าออกจากที่อยู่ของตนในกาลไม่สมควร จึงได้รับความทุกข์เห็นปานนี้ เพราะฉะนั้นจึงไม่ควรออกจากที่อยู่ของตนในกาลไม่สมควร เมื่อจะประกาศข้อความนี้ จึงกล่าวคาถาทั้งสองนี้ว่า :
การออกไปในเวลาอันสมควรเป็นความดี
การออกไปในเวลาไม่สมควรไม่ดี
เพราะว่าผู้ออกไปในเวลาไม่สมควร
ย่อมไม่ยังประโยชน์อะไรให้เกิดได้
คนที่เป็นศัตรูเป็นอันมาก
ย่อมทำอันตรายคนผู้ออกไปแต่ผู้เดียว
ในเวลาอันไม่สมควรได้
เหมือนฝูงการุมจิกนกเค้าฉะนั้น
นักปราชญ์รู้จักวิธีการต่าง ๆ เข้าใจช่องทางของคนเหล่านั้น
ทำพวกศัตรูทั้งมวลให้อยู่ในอำนาจได้แล้ว
พึงอยู่เป็นสุขเหมือนนกเค้าผู้ฉลาดฉะนั้น
พระราชาทรงสดับคำของพระโพธิสัตว์แล้วเสด็จกลับ
พระศาสดาทรงนำพระธรรมเทศนานี้มาแสดงแล้ว ทรงประชุมชาดกว่า พระราชาในครั้งนั้นได้เป็นอานนท์ในครั้งนี้ ส่วนอำมาตย์บัณฑิตคือ เราตถาคตนี้แล
จบ โกสิยชาดก
http://board.agalico.com/showthread.php?t=27413<!-- / message -->