จิตปรมัติ

คือ เช้านี้นั่งฟังธรรมของ อ.สุจินต์ ว่าด้วยเรื่องของมหาภูติรูป 4 คือ ดิน น้ำ ไฟ ลม

อ.ท่านบอกว่าเวลารูปทั้ง 4 เกิด จะเกิดพร้อมกัน แต่ไม่สัมปยุติกัน หมายถึงอย่างไรหรือครับ คือฟังแล้วยังไม่ค่อยเข้าใจอ่ะครับ แล้วมหาภูติรูปนี้ เกิดที่ใด เกิดกับรูปใด หรือเกิดกับทุกรูป แม้แต่จักษุรูปด้วยหรือเปล่าครับ


อีกข้อหนึ่งคือ ขอทำความเข้าใจการที่รูปกระทบทวารแล้วเกิดจิตรู้รูปต่างๆ ว่าเข้าใจอย่างนี้ถูกไหม เช่นทางจักขุทวารวิถี

จักษุรูป-จักษุปสาทะ(กระทบ)-จักษุวิญญาณจิต(เกิด) แล้วก็ต่อด้วยวีถีจิตต่อไป ตามนี้หรือเปล่าครับ แล้ว จักษุปะสาทะนี้ก็ไม่ใช่ตา แต่เป็นรูปที่เกิดที่ตา และจักษุวิญญาณ ก็ไม่ใช่จักษุปสาทะ แต่เป็นนามธรรมที่ทำกิจเห็น โดยอาศัยเกิดที่จักษุปสาทะ ถูกต้องใช่ไหมครับ

สาธุครับบ

เวลารูปทั้ง 4 เกิด จะเกิดพร้อมกัน แต่ไม่สัมปยุติกัน หมายถึงอย่างไรหรือครับ

สัมปยุต หมายถึง ประกอบพร้อม
ซึ่งสภาพธรรมที่เข้ากัน ร่วมกันอย่างละเอียด เป็นสัมปยุตกันนั้น ต้องมีลักษณะคือ
เกิดพร้อมกัน ดับพร้อมกัน รู้อารมณ์เดียวกัน และเกิดที่วัตถุเดียวกัน
สภาพธรรมที่มีลักษณะเกี่ยวข้องเข้ากันครบถ้วนเช่นนี้ก็คือ จิต และ เจตสิก น่ะคับ

จิตและเจตสิกจึงเป็นสัมปยุตตธรรม เป็นสภาพที่ประกอบพร้อม คละเคล้าเข้ากันแนบสนิท
อย่างเช่น โจ๋คงเคยได้ยินคำว่า "มหากุศลญาณสัมปยุตต์"
ก็คือ กุศลจิตนั้นมีปัญญาเจตสิกเกิดพร้อมประกอบกันนั่นเองอ่ะคับ

สำหรับรูปธรรมทั้งหมด ไม่เป็นสัมปยุตตธรรม
เพราะไม่เข้ากันตามคุณลักษณะ
แม้ว่าดิน น้ำ ไฟ ลม จะเกิดร่วมกันเสมอ
แต่ก็หยาบกว่า ไม่ได้เกี่ยวข้องเข้ากันสนิทชิดเชื้อเท่ากับจิตและเจตสิก

ติ๊ต่างว่า...เปรียบเทียบให้เห็นง่ายๆ...มีผักสลัดอยู่จานนึง
น้ำสลัดก็ประกอบด้วยส่วนผสมหลายอย่าง (จิตและเจตสิกต่างๆ)
ซึ่งส่วนผสมทุกอย่างนั้นก็ประกอบเข้ากันเป็นอย่างดี (สัมปยุตต์)

แม้ว่าจะนำน้ำสลัดนั้นมาราดคลุกเคล้ากับผัก...ออกมาเป็นสลัดจานนึง
ผักกับน้ำสลัดที่คลุกเคล้าจนทั่วนั้น...ก็ไม่ใช่สัมปยุตต์กัน
และผักหลายๆ ชนิดที่คละเคล้ากันอยู่ในจาน
ก็ไม่ได้สัมปยุตต์กันเหมือนส่วนผสมในน้ำสลัด...เป็นต้นน่ะคับ




เดฟ

แล้วมหาภูติรูปนี้ เกิดที่ใด เกิดกับรูปใด หรือเกิดกับทุกรูป แม้แต่จักษุรูปด้วยหรือเปล่าครับ

มหาภูตรูป อันได้แก่ ดิน น้ำ ไฟ ลม นี้
เป็นรูปหลักที่เกิดทั่วทุกส่วนน่ะคับ
และที่ไหนมีมหาภูตรูป
ก็จะมีรูปที่อิงอาศัยเกิดขึ้นร่วมด้วยซึ่งเรียกว่า อุปาทายรูป อีก 4 รูปเสมอ
คือ สี กลิ่น รส โอชา

ดังนั้นกลุ่มของรูปที่เล็กที่สุด (กลาป)
จะต้องประกอบด้วยรูป 8 รูปนี้เสมอ เรียกว่า อวินิพโภครูป
ได้แก่ ดิน น้ำ ไฟ ลม สี กลิ่น รส โอชา ทั้ง 8 รูปนี้ยืนพื้น

ทีนี้ สำหรับในสิ่งที่มีชีวิต
จะมีกลาปที่เกิดจากกรรม เรียกว่า กัมมชกลาป นอกจากจะมี 8 รูปดังกล่าวแล้ว
ก็ต้องมีอีกรูปนึงเกิดร่วมด้วย คือ ชีวิตรูป
ก็เท่ากับมี ดิน น้ำ ไฟ ลม สี กลิ่น รส โอชา + ชีวิตรูป

แล้วทีนี้กัมมชกลาปไหนมีรูปใดเพิ่มขึ้นอีก ก็ตามควรแก่กลาปนั้นๆ อ่ะคับ
อย่างเช่น จักขุทสกกลาป ก็คือมีจักขุปสาทรูปเกิดร่วมด้วย
จึงรวมเป็น 10 รูปคือ ดิน น้ำ ไฟ ลม สี กลิ่น รส โอชา + ชีวิตรูป + จักขุปสาทรูป

ดังนั้น...ที่ดวงตาเราทุกคน
จะประกอบไปด้วย ดิน น้ำ ไฟ ลม สี กลิ่น รส โอชา + ชีวิตรูป...เป็นพื้น
แล้วก็มี จักขุปสาทรูปเล็กๆ อีก 1 รูปตรงกลางตา




เดฟ

อีกข้อหนึ่งคือ ขอทำความเข้าใจการที่รูปกระทบทวารแล้วเกิดจิตรู้รูปต่างๆ ว่าเข้าใจอย่างนี้ถูกไหม เช่นทางจักขุทวารวิถี

จักษุรูป-จักษุปสาทะ(กระทบ)-จักษุวิญญาณจิต(เกิด) แล้วก็ต่อด้วยวีถีจิตต่อไป ตามนี้หรือเปล่าครับ

ดวงตาทั้งดวงเราเรียกว่า สสัมภารจักขุ
แต่ส่วนที่เป็นทางให้เกิดการเห็น หมายถึงเฉพาะส่วนที่เป็น จักขุปสาทรูป น่ะคับ
จักขุปสาทรูปเล็กๆ ตรงกลางตานี้เองที่เป็น จักขุทวาร
เป็นที่รับกระทบกับรูปารมณ์ คือ สี (วรรณรูป)
แล้วก็มีจักขุวิญญาณ คือจิตที่ทำกิจเห็น เกิดขึ้นเห็นสิ่งที่ปรากฏทางตา
เราจึงมองเห็นสิ่งต่างๆ ได้ในขณะนี้นั่นเองอ่ะคับ

แต่ทว่า...สภาพธรรมทั้งหลายนั้นก็ละเอียดยิ่ง เกินกว่าที่เราจะนึกคิดเองได้
เพราะแสดงไว้ละเอียดย่อยลงไปถึงขณะจิต
ว่าเมื่อสีกระทบกับจักขุปสาทรูป
จักขุวิญญาณอันเป็นจิตที่ทำกิจเห็นยังไม่เกิดขึ้นในขณะแรกนั้น

ก็เพราะ...เมื่อสีกระทบกับจักขุปสาทรูป ก็กระทบกับภวังคจิตก่อน (อตีตภวังค์)
จากนั้น ภวังคจิตดวงต่อไปก็ไหว (ภวังคจลนะ)
จากนั้นภวังคจิตดวงต่อไป (ภวังคุปัจเฉทะ) ที่เกิดขึ้นและดับไปนั้นก็ตัดกระแสภวังค์...ส่งให้วิถีจิตเกิดสืบต่อ

วิถีจิตแรกที่เกิดขึ้นรับรู้ว่ามีอารมณ์ปรากฏทางตา (แค่รับรู้แต่ยังไม่เห็น) ก็คือ จักขุทวาราวัชชนจิต
จากนั้น จักขุวิญญาณ ซึ่งเป็นจิตที่ทำกิจเห็น จึงเกิดขึ้นเห็นสิ่งที่ปรากฏทางตา
แล้วก็มีวิถีจิตอื่นๆ ก็เกิดสืบต่อกันไปน่ะคับ




เดฟ

แล้ว จักษุปะสาทะนี้ก็ไม่ใช่ตา แต่เป็นรูปที่เกิดที่ตา

จากที่กล่าวแล้วข้างต้น
จักขุปสาทรูป ไม่ใช่หมายถึงดวงตาทั้งดวง
แต่หมายถึงรูปเล็กๆ ตรงกลางตาที่ทำหน้าที่รับกระทบสีอ่ะคับ

และจักษุวิญญาณ ก็ไม่ใช่จักษุปสาทะ แต่เป็นนามธรรมที่ทำกิจเห็น โดยอาศัยเกิดที่จักษุปสาทะ ถูกต้องใช่ไหมครับ

ถูกต้องคับ




เดฟ

โอ้ กระจ่างยิ่งนักครับบ

อนุโมทนาสาธุครับท่านปู่เดฟฟ

โห๋ ..... กระจ่างเลยค่ะ
อนุโมทนาสาธุกับคุณchocobo และพี่เดฟด้วยนะค่ะ

สาธุครับ

สาธุครับ

ปล.ทำไมผมเข้าไปคุยห้องธรรมมะ (แชท)ไม่ได้ครับ

ปล.ทำไมผมเข้าไปคุยห้องธรรมมะ (แชท)ไม่ได้ครับ

สวัสดีค่ะ คุณธรรมดา
คุณธรรมดา เข้าห้องสนทนาธรรมไม่ได้หรอค่ะ
ลองดีลีทคุกกี้และเทมโพลารี่ไฟล์ดูนะค่ะ
หรือไม่ลงทะเบียนใหม่อีกรอบนะค่ะ เปลี่ยนชื่อใหม่ดูกะได้อะค่ะ
แล้วลองเข้าดูใหม่นะ

http://www.watkoh.org/chat_v6/index.php

อันนี้เป็นห้องเปิดใหม่ของวัดเกาะวาลุการาม
ถ้าจะเข้าต้องลงทะเบียนใหม่ก่อนนะค่ะ

หากมีปัญหาอะไรกะมาแจ้งไว้ที่กระทู้นี้กะได้นะค่ะ