ธรรมเตือนใจ

สตรีก็เป็นบัณฑิตได้


มิใช่แต่บุรุษจะเป็นบัณฑิตได้ในที่ทุกสถาน

แม้สตรีมีปัญญาเห็นประจักษ์

ก็เป็นบัณฑิตได้ในที่นั้น ๆ.

มิใช่บุรุษจะเป็นบัณฑิตได้ในที่ทุกสถาน

แม้สตรีที่คิดความได้รวดเร็ว ก็เป็นบัณฑิตได้.

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย เถรีคาถา

เล่ม ๒ ภาค ๔ - หน้าที่ 178

ความเจริญปัญญาประเสริฐที่สุด


[๗๗] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย

ความเสื่อมญาติมีประมาณน้อย

ความเสื่อมปัญญาชั่วร้ายที่สุดกว่าความเสื่อมทั้งหลาย.

[๗๘] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย

ความเจริญด้วยญาติมีประมาณน้อย

ความเจริญด้วยปัญญาเลิศกว่าความเจริญทั้งหลาย

เพราะฉะนั้นแหละ เธอทั้งหลายพึงสำเนียกอย่างนี้ว่า

เราทั้งหลายจักเจริญด้วยปัญญา

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย

เธอทั้งหลายพึงสำเนียกอย่างนี้แล.

พระสุตตันตปิฎก อังคุตรนิกาย เอกนิบาต

เล่ม ๑ ภาค ๑- หน้าที่ 143

อดทนต่อถ้อยคำได้


จริงอย่างนั้น ติสสะ เธอว่าเขาข้างเดียว

แต่เธอไม่อดทนต่อถ้อยคำ

ข้อที่เธอว่าเขาข้างเดียว ไม่อดทนต่อถ้อยคำนั้น

ไม่สมควรแก่เธอผู้เป็นกุลบุตร

ออกบวชเป็นบรรพชิตด้วยศรัทธา

แต่ข้อที่เธอว่าเขาด้วย อดทนต่อถ้อยคำได้ด้วย

นั่นแล สมควรแก่เธอผู้เป็นกุลบุตร

ออกบวชเป็นบรรพชิตด้วยศรัทธา

พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย นิทานวรรค เล่ม ๒
หน้าที่ 774 ติสสสูตร

แม้ตัวเราก็ไม่มี


คนพาล ย่อมเดือดร้อนว่า

บุตรทั้งหลายของเรามีอยู่

ทรัพย์ (ของเรา) มีอยู่

ตนแลย่อมไม่มีแก่ตน

บุตรทั้งหลายทั้งหลายจักมีแต่ที่ไหน

ทรัพย์จักมีแต่ที่ไหน



พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท
เล่ม ๑ ภาค ๒ ตอน ๒ - หน้าที่ 150 เรื่องอานนทเศรษฐี

การกระทำตอบแทนแก่มารดาบิดา


ส่วนบุตรคนใดยังมารดาบิดาผู้ไม่มีศรัทธา

ให้สมาทานตั้งมั่นในศรัทธาสัมปทา

ยังมารดาบิดาผู้มีความตระหนี่

ให้สมาทานตั้งมั่นในจาคสัมปทา

ยังมารดาบิดาผู้ทรามปัญญา

ให้สมาทานตั้งมั่นในปัญญาสัมปทา

ดูก่อนภิกษุทั้งหลายด้วยเหตุมีประมาณเท่านี้แล

การกระทำอย่างนั้นย่อมชื่อว่าอันบุตรนั้นทำแล้ว

และทำตอบแทนแล้วแก่มารดาบิดา.

พระสุตตันตปิฎก เอกนิบาต-ทุกนิบาต
เล่ม ๑ ภาค ๒ - หน้าที่ 358

บุคคลที่กตัญญูหาได้ยาก


[๓๖๓] ๑๑๘. ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย

บุคคล ๒ จำพวกนี้หาได้ยากในโลก

๒ จำพวกเป็นไฉน คือ

บุพพการีบุคคล ๑

กตัญญูกตเวทีบุคคล ๑

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย

บุคคล ๒ จำพวกนี้แลหาได้ยากในโลก

พระสุตตันตปิฎก เอกนิบาต-ทุกนิบาต
เล่ม ๑ ภาค ๒ - หน้าที่ 459

กำลังจะจากไป


ยิ่งผ่านไปแต่ละวินาที แต่ละนาที แต่ละวัน

บุคคลที่มีพระคุณ คือ บิดา มารดา และแม้ตัวเราเอง

ก็ใกล้จะจากโลกนี้ไปทุกๆขณะ

เวลาที่เหลืออยู่ ควรดูแล เลี้ยงดูท่านบ้าง

แม้การให้ความสบายใจกับท่านในทางที่ถูกต้อง

เมื่อท่านล่วงลับไปก็อุทิศกุศลให้

สละเวลาบ้าง


ทุกท่านเมื่อเจริญวัยขึ้น

ก็พบสิ่งใหม่ ทำภาระการงาน

และมีครอบครัวใหม่ที่ต้องดูแล

ให้เวลากับสิ่งต่างๆที่สำคัญ แต่หากมองย้อนไป

ใครบ้างที่ให้กำเนิดเรา ดูแลเราจนเติบโต

จึงควรให้เวลาบ้างกับบุคคลที่เคยให้กำเนิด

และสละเวลาดูแลเอาใจใส่เราด้วยจิตเมตตา

โดยไม่หวังผลตอบแทน

วาจาสุภาษิต


บุคคลพึงกล่าวแต่วาจาที่ไม่เป็นเหตุยังตนให้เดือดร้อน

และไม่เป็นเหตุเบียดเบียนผู้อื่น

วาจานั้นแลเป็นสุภาษิต

บุคคลพึงกล่าวแต่วาจาอันเป็นที่รัก

ที่ชนทั้งหลายชื่นชมแล้ว

ไม่ถือเอาคำที่ชั่วช้าทั้งหลาย

กล่าวแต่วาจาอันเป็นที่รักแก่ชนเหล่าอื่น

พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย สคาถวรรค

เล่ม ๑ ภาค ๒ - หน้าที่ 317

ไม่ละทิ้งสมมุติทางโลก


พ. ภิกษุใดเป็นผู้ไกลจากกิเลส

มีกิจทำเสร็จแล้ว มีอาสวะสิ้นแล้ว

เป็นผู้ทรงไว้ซึ่งร่างกายอันมีในที่สุด

ภิกษุนั้นพึงกล่าวว่า เราพูดดังนี้บ้าง

บุคคลทั้งหลายอื่นพูดกะเราดังนี้บ้าง

ภิกษุนั้นฉลาด ทราบคำพูดในโลก

พึงกล่าวตามสมมติที่พูดกัน.

พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย สคาถวรรค

เล่ม ๑ ภาค ๑- หน้าที่ 135 อรหันตสูตร