นิทานคำกลอนเรื่องพระอภัยมณีตอนที่ ๘ อภิเษกศรีสุวรรณ
ฝ่ายพระหน่อบดินทร์ ปิ่นกษัตริย์ ยังข้องขัดไม่สม อารมณ์ประสงค์
ครั้นเวลาสายัณห์ พยัพลง พระจันทร์ส่งแสงสว่าง ดังกลางวัน
คิดคะนึงถึงนุช สุดสวาท ค่อยเคลื่อนคลาดคลายโรค ที่โศกศัลย์
จะไปชวนชื่นอารมณ์ ให้ชมจันทร์ จึงผ่อนผันพาที กับพี่พราหมณ์
เราเปลี่ยนพายสายน้ำ ค่ำวันนี้ อย่าให้มีกีดขวาง ระคางขาม
อันตัวน้องจะไปหา พะงางาม พี่เชิญสามพี่เลี้ยง มาเตียงเรา
ธรรมเนียมหมอรักษา โรคาไข้ พอเดินได้ก็เรียก ขวัญข้าวเขา
ไม่ตรึกตราปรารภ ทำซบเซา ถ้าฉวยเปล่าแล้วซิอด เหมือนมดแดง
พราหมณ์หัวร่อถ่อเวียน เปลี่ยนสายน้ำ จะทำตามสารพัด ไม่ขัดแข็ง
พ่อดวงจิตต์คิดดี มิเสียแรง จะจัดแจงเสียให้เสร็จ สำเร็จการ
พอย่ำยามสามนาย ชายฉลาด ลงจากอาสน์ไปเพียง เตียงสนาน
ค่อยสั่งข่าวสาวสรรค์ ว่าฉันวาน ช่วยเชิญท่านพี่เลี้ยง มาเพียงนี้
นางสวาใช้ไปบอก ออกมาพร้อม แต่ว่าหม่อมศรีสุดา ผินหน้าหนี
ทั้งสามนางต่างนั่ง บังอัคคี ทำท่วงทีไต่ถาม ตามธรรมเนียม
ว่ากระไรไม่ว่า เล่าขาทั่น พลางทำชั้นเชิงชม้าย ทำอายเหนียม
ทั้งสามพราหมณ์ทรามคะนอง ประคองเลียม ไม่มาเยี่ยมกันเลยแม่ แต่ประชวร
หรือลืมแล้วแก้วตา นิจจาเอ๋ย ไม่คิดเลยหรือไฉน เมื่อไปสวน
นี่หายไข้ไรซ้ำ เป็นน้ำนวล ดูอ้วนท้วนถึงจอม เจียวหม่อมน้อง
เมื่อเจ้าเจ็บพี่ก็ไข้ น้ำใจด้วย เจ้าหายป่วยพี่ชาย ก็หายหมอง
จะขอถามทรามสงวน นวลละออง ขอเชิญน้องขึ้นมานั่ง ถึงข้างนี้ ฯ
ทั้งสามนางต่างอาย ชม้ายค้อน ช่างขืนค่อนแคะว่า น่าบัดสี
เมื่อไม่คลาดราชการ ของฉันมี ไม่รู้ที่จะมาเฝ้า เจ้าประคุณ
จะไต่ถามว่ากระไร ก็ไม่ถาม อย่าลวนลามเหมือนที่สวน จะหวนหุน
เป็นไรมีที่ธุระ เดชะบุญ จึงค่อยคุ้นเชิญกัน ฉันจะลา ฯ
ทั้งสามพราหมณ์ยุดสาม พี่เลี้ยงไว้ อย่าเพ่อไปก่อนพี่นึก จะปรึกษา
เข้าเคียงข้างพลางนั่ง บังกายา แล้วพูดจาไต่ถาม ตามสบาย ฯ
หน่อกษัตริย์ สอดมอง ตามช่องฉาก เห็นเขาฝากรักใคร่ ก็ใจหาย
คิดถึงแก้วเกษรา เอกากาย ค่อยแหวกชายม่านย่อง เข้าห้องนาง
เห็นโฉมยงทรงเลือก มาลัยเล่น มิได้เห็นองค์แอบ เข้าแนบข้าง
ค่อยเชยโฉมโลมลูบ พระปฤษฎางค์ นางหวีดวางดอกจำปา ประหม่าใจ
เห็นทรงยศลดองค์ อภิวาท สายสวาทนึกพรั่น ประหวั่นไหว
พระรับขวัญขวัญตา สุมาลัย พอรื้อไข้ขึ้นก็เหมือน ดังเดือนเต็ม
สว่างช่วงดวงเดือน ดูเหมือนแม่ ไม่มีแผลบาดกาย เท่าปลายเข็ม
ดอกไม้นิดกรีดเล็บ ค่อยเก็บเล็ม ยังตกเต็มอยู่แน่เจ้า เยาวมาลย์ ฯ
นางโฉมฉายอายองค์ พระทรงโฉม มาลอบโลมเลียมรัก สมัคสมาน
นางผลักพลิกหยิกพระหัตถ์ ทำทัดทาน ทูลอาการป่วยไข้ ยังไม่คลาย
ขืนหยอกเย้าเฝ้าเล่น อยู่เช่นนี้ สักแปดปีเห็นไข้ จะไม่หาย
เวียนมาไยในห้อง ให้น้องอาย คนทั้งหลายรู้เรื่อง จะเลื่องลือ
น้องจะไปไหนพ้น พระผ่านเกล้า ขอทุเลาแล้วก็ยัง มิฟังหรือ
อย่าลูบต้องน้องจะกรม ระบมมือ โรคจะรื้อร่ำทำ ให้รำคาญ ฯ
พระยิ้มพลางทางตอบ สุนทรสนอง น้อยหรือน้องห้ามรัก หักประหาร
แกล้งหนักหน่วงลวงหลอก บอกอาการ เพราะคิดอ่านออกตัว กลัวมลทิน
การนินทากาเล เหมือนเทน้ำ ไม่ชอกช้ำเหมือนเอามีด ลงขีดหิน
พี่อาสามาสู้ กู้แผ่นดิน เขารู้สิ้นแล้วว่ารัก ภคินี
แล้วมิหนำซ้ำมา รักษาอยู่ เขาก็รู้เฟื่องฟุ้ง ทั้งกรุงศรี
ครั้นหายไข้ใกล้เคียง กันเพียงนี้ ว่าจู้จี้เสียใจ กระไรเลย
รำลึกถึงจึงอุตสาห์ มาหาน้อง จะถูกต้องก็ต้องว่า นิจจาเอ๋ย
แต่เพียงนี้นี้มิใช่ ว่าไม่เคย ไม่เคยเลยหรือเมื่อหนาว คราวประชวรฯ
นางฟังคำซ้ำแสน สวาทรัก แกล้งหน่วงหนักตามทำนอง ของสงวน
ประณตนอบตอบคำ ให้น้ำนวล พระไม่ควรที่เคือง ในเรื่องความ
ครั้นบอกป่วยเล่าก็เห็น ว่าเป็นปด ตรัสประชดช้ำเจ็บ ดังเหน็บหนาม
เมื่อไข้หนักรักษา พยายาม น้องก็ตามใจบ้าง แต่อย่างนั้น
พอโรคถอยค่อยคลาย ไม่หายขาด สิหมายมาดจะมาฆ่า ชีวาฉัน
จึงผันผ่อนงอนง้อ ขอชีวัน ไม่หวงกันดอกที่ตรง จะทรงชม
แม้นสิ้นโศกโรคภัย เหมือนใจหวัง น้องจะนั่งแนบชิด สนิทสนม
ไม่ทานทัดขัดห้าม ตามอารมณ์ จึงค่อยชมเชยประชด ที่อดออม ฯ
พระแย้มยิ้มพริ้มพักตร พจนาตถ์ แสนฉลาดแหลมเหลือ แม่เนื้อหอม
ไม่ปลงจิตต์คิดอ่าน ทั้งหว่านล้อม ให้อดออมเอากระนี้ แล้วดีจริง
วาสนาอาภัพ อัปภาค เมื่อยามยากมิได้กอด แม่ยอดหญิง
จะต้องแอบแนบนอน กับหมอนอิง หนาวก็ผิงเพลิงพลาง พอสร่างทรวง
พอสาใจที่ไม่เจียม เสงี่ยมศักดิ์ มาหลงรักร่วมฟูก กับลูกหลวง
ตระกูลต่ำจำลา สุดาดวง ทำลุกลวงลองใจ จะไคลคลา ฯ
นางฉวยยุดฉุดข้อ พระบาทไว้ จะไปไหนน่าสมเพช พระเชษฐา
จงหยุดหย่อนก่อนน้อง จะพูดจา เฝ้าโกรธาน้ำพระทัย ดังไฟฮือ
สารพัดตัดพ้อ ไม่รอรั้ง จะจากวังไปผนวช บวชแล้วหรือ
น้องจะหย่อนผ่อนให้ แต่ไม้มือ แต่สัตย์ซื่อสิ่งหนึ่ง อย่าพึงคิด
พระรับคำสำคัญ ไว้มั่นแม่น จะร่วมแท่นที่บรรทม ให้สมจิตต์
อย่าหักหาญนักเลย ค่อยเชยชิด เหมือนให้น้องครองชีวิต ไว้สืบไป ฯ
พระทรงโฉมโลมเล้า ว่าเจ้าพี่ ไม่หน่ายหนีนวลอนงค์ อย่าสงสัย
พี่ว่าหยอกดอกน้อง อย่าหมองใจ จะรักใคร่ครองกัน จนวันตาย
แม่เนื้อหอมจอมนาง สำอางโฉม งามประโลมเหลือจะหัก ให้รักหาย
อย่าหน่วงเหนี่ยวหวงห้าม ความสบาย จะฟังสายสวาทว่า อย่าอาวรณ์
พระรับขวัญขวัญใจ จงไสยาสน์ อย่าหวั่นหวาดพี่ไม่ลวง ดวงสมร
ถนอมแนบแอบอุ้ม องค์บังอร ขึ้นบรรจ์ฐรณ์แท่นทอง ประคองเชย
พระจุมพิตชิดชื่น ระรื่นกลิ่น นางผันผินพักตรแนบ แอบเขนย
น่าบัดสีนี่กระไร น้องไม่เคย ไม่อิ่มเลยเจียวหรือเฝ้า แต่เคล้าคลึง ฯ
พระโลมเล้าโฉมยง ทรงกระซิบ ถึงเครื่องทิพย์จะมาเปรียบ ไม่เทียบถึง
ยังมีต่อ