ปุจฉา- สมถะต่างจากวิปัสสนาอย่างไร?

ปุจฉา- สมถะต่างจากวิปัสสนาอย่างไร?
โดยท่านว.วิชรเมธี

ปุจฉา

สมถะต่างจากวิปัสสนาอย่างไร?

วิสัชนา

โดยรูปศัพท์ สมถะแปลว่า “ความสงบ” คำว่า สมถะที่มาคู่กับคำว่าวิปัสสนานั้น เป็นชื่อของวิธีการฝึกจิตในทางพระพุทธศาสนา
ทั้งสมถะ และวิปัสสนาแตกต่างกันดังน
ี้
๑.สมถะ คือ การฝึกจิตที่มุ่งเน้น “สมาธิ” หรือความสงบแห่งจิตเป็นสำคัญ เมื่อฝึกจนถึงที่สุดแล้วทำให้เกิดฌาน (ที่ ๑- ๔) และอาจมีความ
สามารถพิเศษต่างๆ ได้อย่างอเนกประการ เช่น แสดงฤทธาปาฏิหาริย์ได้ หูทิพย์ ล่วงรู้ใจคน ระลึกชาติได้ ตาทิพย์ และทำให้สิ้นกิเลส
ได้ด้วย

๒. วิปัสสนา คือ การฝึกจิตที่เน้น “ความรู้เท่าทันปรากฏการณ์ทางกาย เวทนา (รู้สึก) จิต (อาการของจิต) และธรรม (กิเลสหรือธรรมที่ปรา
กฏในจิต)” หรือกล่าวอีกนัยหนึ่งว่า วิปัสสนาฝึกจิตเพื่อมุ่งเน้นความมี “สติ-สัมปชัญญะ” สมบูรณ์ จนเกิดความรู้แจ้ง เห็นจริงในสัจธรรม
ตามความเป็นจริง กระทั่งสามารถดำรงชีวิตอยู่ด้วยความรู้ตัวทั่วพร้อมทุกอิริยาบถอย่างสมบูรณ์ ทั้งสมถะและวิปัสสนา แม้จะมีความแตก
ต่างกัน แต่ก็สนับสนุนกัน และยากที่จะแยกออกจากกันได้ เหมือนคมมีดกับสันมีด เหมือนหน้ามือกับหลังมือที่มักอยู่ด้วยกัน แต่ทำหน้า
ที่กันคนละอย่างกันเท่านั้นเอง ดังนั้น เราจึงไม่ควรพูดว่า สมถะดีกว่าวิปัสสนา หรือวิปัสสนาดีกว่าสมถะ แต่ควรพูดว่าทั้งสมถะและ
วิปัสสนาต่างก็อิงอาศัยและเป็นเหตุปัจจัยให้แก่กันและกัน อุปมาดั่งพ่อกับแม่ เราไม่ควรมาตั้งคำถามว่า พ่อกับแม่ใครมีพระคุณมากกว่า
กัน แต่ควรกล่าวว่า ทั้งพ่อและแม่ต่างก็มีคุณต่อลูกๆ เหมือนกัน ต่างฝ่ายต่างก็ทำหน้าที่ของกันและกัน มีแต่พ่อ คนเดียว ก็ไม่มีลูก มีแต่
แม่คนเดียว ลูกก็ไม่มี แต่เพราะมีพ่อและแม่ทำหน้าที่ร่วมกัน ลูกๆ จึงถือกำเนิดขึ้นมาได้

คลิกเพื่อฟังและดาวน์โหลด

เสียงอ่านโดย
ดีเจสายซอ สมาชิกเว็บไซท์วัดเกาะวาลุการาม
จัดทำเพื่อเผยแผ่เป็นธรรมทาน